Obowiązki pracowników i pracodawców w czasach koronawirusa
W świecie pracy rękę na pulsie warto mieć zawsze, nie tylko w tak dynamicznie zmieniających się okolicznościach związanych z wirusem Covid-19. Tym bardziej więc, w tych szczególnych okolicznościach, pracodawca, ale także pracownik, powinni wiedzieć jakie mają prawa i obowiązki.
Specustawa
W dniu 7 marca 2020 roku prezydent podpisał ustawę O szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (ustawa z dnia 2 marca 2020 roku Dz.U. z 2020 r. poz. 374) – dalej „Ustawa”.
Ustawa w dwóch miejscach odnosi się do obowiązków i praw pracowników:
- Art. 3 Ustawy mówi, że W celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).
Oznacza to, że:
- Pracodawca może zlecić pracę zdalną pracownikowi, a pracownik zobowiązany jest do wykonania tego polecenia,
- Praca zdalna zlecona ma być na czas oznaczony (ustawodawca nie określił jaki to czas, ale z obecną wiedzą w kwestii czasu w jakim wykluwa się wirus, można założyć, że powinien to być okres 14-21 dni),
- Forma wydania polecenia – dowolna, choć w miarę możliwości lepiej by była to forma pisemna,
Warto też zwrócić uwagę, że polecenie kierowane jest do pracowników zdrowych, zdolnych do wykonywania pracy. Osoby chore, powinny przebywać na zwolnieniu lekarskim (a w razie podejrzenia zakażania koronawirusem, stosować się do zaleceń Głównego Inspektora Sanitarnego i Ministra Zdrowia).
- Art. 4 Ustawy:
W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły do których uczęszcza dziecko, z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2019 r. poz. 645i 1590) przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni.
To z kolei oznacza, że rodzicom, w przypadku zwolnienia od pracy w celu opieki nad dzieckiem do lat 8 w sytuacji m.in. nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez okres maksymalnie 14 dni.
Praca a kwarantanna
Osobom, które wróciły z krajów objętych epidemią lub miały styczność z osobą zakażoną, zaleca się odbycie 14 – dniowej kwarantanny w domu. Co w takim przypadku z pracą?
Nieobecność pracownika w pracy z powodu poddania go kwarantannie, powinna zostać uznana za nieobecność usprawiedliwioną za którą pracownikowi nie będzie przysługiwało wynagrodzenie. Oczywiście, w takim przypadku, o ile jest to możliwe, pracodawca powinien zlecić pracownikowi pracę zdalną.
Koronawirus a delegacja
Wydaje się mało prawdopodobne by jakikolwiek pracodawca w chwili obecnej zlecał swojemu pracownikowi delegację do kraju objętego epidemią. Gdyby jednak taka sytuacja miała miejsce to pracownik ma prawo odmówić wyjazdu. Odmawiając może powołać się na warunki pracy stwarzające zagrożenie dla jego zdrowia i nieodpowiadające warunkom BHP.